Czym jest choroba Hashimoto?
Czym jest choroba Hashimoto?
Autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, czyli choroba Hashimoto – jest najczęstszą przyczyną niedoczynności w krajach wysokorozwiniętych. Niedoczynność tarczycy polega na nieprawidłowym działaniu tego narządu – tarczyca nie wytwarza wystarczającej ilości hormonów, co ma wpływ na nieprawidłowe działanie całego organizmu. Choroba Hashimoto to choroba autoimmunologiczna, której towarzyszy stan zapalny organizmu. Częściej dotyka kobiet niż mężczyzn i może występować rodzinnie – jeśli Twoja mama lub babcia ma problemy z tarczycą – warto się przebadać.
Jakie są objawy autoimmunologicznego zapalenia tarczycy?
Do najczęstszych objawów choroby zalicza się:
- przewlekłe zmęczenie,
- suchość skóry – szczególnie charakterystyczne pociemnienie skóry na łokciach i kolanach,
- zwiększenie/trudności z utrzymaniem masy ciała,
- zaparcia,
- pogorszenie kondycji włosów i paznokci
Jak diagnozuje się chorobę Hashimoto?
Do rozpoznania choroby Hashimoto niezbędne jest przeprowadzenie badań laboratoryjnych, które pokazują jak działa tarczyca:
- stężenie TSH, fT3, fT4,
- przeciwciał przeciwtarczycowych anty- TPO oraz anty – TG
- a także USG tarczycy
Należy jednak zaznaczyć, że diagnostyką zajmuje się lekarz endokrynolog!
Jaką dietę stosować przy chorobie Hashimoto?
W przypadku nadwagi – skontaktuj się z dietetykiem, który ustali indywidualną dietę redukcyjną – to bardzo ważne, by dieta była INDYWIDUALNA – dostosowana do Ciebie, Twojej aktywności, innych schorzeń i parametrów. Stosowanie nieprawidłowej diety np. przesadnie ubogoenergetycznej może bardziej zaszkodzić niż pomóc twojej tarczycy.
Na co zwrócić uwagę w diecie, gdy chorujesz na Hashimoto?
- Białko – buduje hormony tarczycy, dlatego jego odpowiednia podaż jest tak ważna. Dodatkowo wysoka zawartość białka w posiłku zwiększa jego sytość, a co za tym idzie ułatwia redukcję masy ciała. Świetnym źródłem białka jest drób, ryby, tofu, nabiał czy nasiona roślin strączkowych.
- Błonnik – jego odpowiednia podaż zapobiega zaparciom, które często współwystępują w tej chorobie, dodatkowo reguluje gospodarkę węglowodanową (poziom glukozy i insuliny we krwi) i obniża poziom cholesterolu. Co więcej, podobnie jak białko zwiększa sytość posiłku, co ułatwia odchudzanie. Błonnik znajdziesz w pełnoziarnistych produktach zbożowych – makaronach, płatkach czy pieczywie, kaszach, strączkach, owocach i warzywach.
- WNKT (wielonienasycone kwasy tłuszczowe) – mają silne działanie przeciwzapalne, regulują poziom cholesterolu i zapobiegają rozwojowi chorób układu krwionośnego, na które osoby chore na Hashimoto są bardziej narażone. Źródłem WNKT są oleje roślinne np. oliwa z oliwek czy olej lniany, orzechy i nasiona, awokado oraz tłuste ryby takie jak łosoś czy makrela.
- Antyoksydanty – są to związki działające przeciwzapalnie, które neutralizują wolne rodniki. Niektóre witaminy antyoksydacyjne wspomagają także pracę tarczycy. Związki te znajdziesz przede wszystkim w warzywach i owocach, zielonej herbacie, przyprawach takich jak cynamon czy kurkuma, orzechach i czosnku.
- Selen – jest silnym antyoksydantem, dodatkowo przyczynia się do zmniejszenia stężenia przeciwciał przeciwko peroksydazie tarczycowe (anty-TPO) a także zwiększenia proporcji między fT3 a fT4. Pierwiastek ten jest również ważnym składnikiem enzymu, który przekształca tyroksynę (T4) w trójjodotyroninę (T3). Selen znajdziesz w orzechach brazylijskich (tych pochodzących z Kolumbii i Wenezueli), rybach takich jak łosoś czy tuńczyk, grzybach oraz jajach.
- Jod – wchodzi w skład trójjodotyroniny, dlatego jest niezbędny do prawidłowej produkcji hormonów tarczycy. Bogate w jod są w szczególności ryby i nabiał. Znajduje się on także w soli jodowanej, więc jeśli już po nią sięgasz w sklepie – wybierz właśnie taką.
- Żelazo – jego niedobór zaburza metabolizm tarczycy. Peroksydaza tarczycowa to enzym, który staje się aktywny dopiero po związaniu hemu, w którego skład wchodzi właśnie żelazo. Ponadto pacjenci z chorobami tarczycy często mają skłonności do niedoborów żelaza. W ten mikroelement bogata jest wątróbka, ryby, jaja, strączki czy pełnoziarniste produkty zbożowe.
A co wyeliminować z diety, gdy chorujesz na Hashimoto?
- NKT (nasycone kwasy tłuszczowe) – są czynnikiem prozapalnym, sprzyjają rozwojowi nadwagi i otyłości, dodatkowo ich wysokie spożycie przyczynia się do rozwoju chorób układu krwionośnego. Nasycone kwasy tłuszczowe znajdziesz w tłustych mięsach np. wieprzowinie, fast – foodach, pełnotłustych serach, maśle, smalcu czy tłustej śmietanie.
- Żywność wysokoprzetworzona – jest źródłem nasyconych kwasów tłuszczowych, dużej ilości soli i cukrów prostych, przez co stymuluje rozwój stanu zapalnego. Takie produkty zawierają też duże ilości kalorii, w związku z czym sprzyjają także rozwojowi nadwagi i otyłości. Są to między innymi chipsy, słodycze, parówki, fast – foody, czy konserwy.
- Czynniki prozapalne – do tej grupy można włączyć niskie spożycie warzyw i owoców czy stosowanie bardzo niskokalorycznych diet. Tu zalicza się także nadmierne spożycie soli. Warto więc ograniczyć jej spożycie do 5g/dobę.
Czy muszę eliminować gluten i laktozę z diety?
Nie ma wystarczających dowodów naukowych na to, by zalecać pacjentom z Hashimoto eliminację glutenu i laktozy z diety.
Ale!
Hashimoto to choroba autoimmunologiczna, która może współwystępować z innymi chorobami autoimmunologicznymi np. celiakią, nietolerancją laktozy czy alergią na białka mleka krowiego. Nie jest to jednak reguła! Nieprawidłowo prowadzona dieta bezglutenowa czy bezmleczna może być niedoborowa i przynosić niekorzystne efekty dla zdrowia.
Warto jednak w przypadku zaobserwowanie objawów takich jak wzdęcia, bóle brzucha, przelewanie w jelitach czy biegunki zgłosić się do lekarza w celu dokładnej diagnostyki przyczyny tych nieprawidłowości.
O co jeszcze zadbać w chorobie?
- Suplementacja – badania mówią, że ponad 83% osób chorych na Hashimoto cierpi na niedobory witaminy D, co więcej jej niedobór może sprzyjać autoimmunizacji tarczycy, sama witamina D jest także świetnym antyoksydantem. W przypadku chorych na Hashimoto dobrze sprawdzić się może włączenie suplementacji inozytolem – może pozytywnie wpłynąć na poprawę wrażliwości organizmu na tyreotropinę (TSH). Dobrze sprawdzić się mogą także kwasy tłuszczowe omega-3 czy selenem, jednak jest to kwestia bardzo indywidualna.
- Aktywność fizyczna – wspomaga proces odchudzania i jest jednym z czynników przeciwzapalnych
- Stres – wpływa na pogorszenie jakości snu, zaburzenia mikrobioty jelitowej, jak również zmiany hormonalne w organizmie – staraj się wyeliminować jego źródła bądź znajdź skuteczne metody relaksacji.
- Używki – te także są silnymi czynnikami prozapalnymi – ogranicz je do minimum.
A w jaki sposób mogę poprawić działanie leków (letrox/euthyrox)?
- Zachowaj ok. 1h odstępu – po przyjęciu leku (letrox/euthyrox) odczekaj min. 30 minut, a najlepiej godzinę zanim zjesz pierwszy posiłek.
- Unikaj soi, produktów sojowych i kawy rano – białko sojowe oraz kawa mogą zaburzać wchłanianie lewotyroksyny. Osoby chore przyjmują leki na czczo. Odczekaj więc ok. 3 godziny od momentu przyjęcia leku zanim spożyjesz tofu, czy wypijesz filiżankę małej czarnej.
Podsumowując:
- Zadbaj owartość odżywczą swojej diety – włącz do niej sporą ilość warzyw, owoców, produktów z pełnego ziarna i dobrej jakości białka.2. Jeśli masz nadwagę bądź otyłość zastosuj dietę redukcyjną, która pozwoli Ci zmniejszyć masę ciała (dieta musi być indywidualna! Dostosowana do Ciebie, Twoich parametrów i współwystępujących schorzeń – najlepiej udaj się do zaufanego dietetyka).3. Zamiast tłuszczy zwierzęcych wybieraj źródła roślinne – oleje, orzechy, masła orzechowe.4. Co najmniej raz w tygodniu włącz do diety rybę – najlepiej tłustą – np. łososia czy makrelę.
5. Unikaj żywności wysokoprzetworzonej, słodyczy i fast-foodów.
6. Nie eliminuj samodzielnie glutenu i laktozy z diety, jeśli nie ma do tego wskazań.
7. Zadbaj o odpowiednie wchłanianie leków – zachowaj odpowiedni odstęp od posiłku, na 3 godziny po przyjęciu preparatu unikaj produktów, które mogą zaburzyć jego wchłanianie.
8. Zadbaj o styl życia – zwiększ aktywność fizyczną, zadbaj o ilość i jakość snu, unikaj stresu i używek.
9. Podchodź do choroby zdroworozsądkowo – to nie koniec świata
